Met de tentoonstelling ’50 jaar Lauwerszee – het verdriet van Zoutkamp’ staat het Visserijmuseum stil bij de afsluiting van de Lauwerszee. Een ingrijpende gebeurtenis voor de vissersgemeenschap in het dorp. De Zoutkampers namen zelf het initiatief om het museum op te richten; het rijke visserijverleden mocht niet vergeten worden. Al 25 jaar wordt het museum – met VVV-functie – volledig gerund door vrijwilligers, onder wie voorzitter Berend Zwart.
“Na 1969 bleef er van de visserij steeds minder over,” vertelt Berend. “De wens was de herinnering aan het vissersleven in Zoutkamp levend te houden. Al met al duurde het vrij lang voordat er een plek vrij kwam. Dat werd de voormalige betonningsloods aan de haven in Zoutkamp. Het gebouw is een Rijksmonument dat nog stamt uit de tijd van de Lauwerszee. Het was de plek waar de bakens voor de zeevaart beheerd werden, de rode en groene tonnen die je nu ook op de Waddenzee ziet. De stichting visserijmuseum heeft de betonningloods destijds na restauratie en isolatie gekocht van de provincie voor het symbolische bedrag van een gulden.”
Tentoonstelling
“‘Het verdriet van Zoutkamp’ laat de gevolgen van de afsluiting voor het dorp zien. Het is een bijzondere tentoonstelling geworden die ongelofelijk veel bezoekers trekt. Toch is geprobeerd niet alleen naar het verleden, maar ook naar het nu te kijken en te waarderen wat er is. Zoals een goed geoutilleerde haven in Lauwersoog. We laten zien hoe er gevist wordt, wat vissers doen om overbevissing te voorkomen, maar ook hoe de vissers het Wad schoonmaken. De meeste gidsen in het museum zijn oud-visser.”
ZK 4 Albatros
Het museum heeft ook twee schepen in de haven van Zoutkamp liggen. De ZK 4 Albatros, een historische garnalenkotter uit de jaren ’50 en een sloep uit de jaren ’30. Ze behoren tot ons cultureel erfgoed. Berend: “Met de ZK 4 organiseren we tochten over het Reitdiep van en naar het Scheepvaartmuseum in de Stad, vaartochten over de Groninger maren en zeehondentochten naar de Engelsmanplaat.”
Samenwerking
“Naast het Scheepvaartmuseum in Groningen hebben we een goede samenwerking met het Groninger Landschap. Die vertellen op de schepen over de natuur, het landschap en het ontstaan ervan. Ook werken we samen met Verhildersum in Leens,” aldus Berend.
Demonstraties
“We hebben ook nog een ploeg van twaalf vrijwilligers die demonstraties geven. Zij laten de ambacht van het garnalenpellen en het visbakken zien. Drie weken geleden zijn ze bijvoorbeeld naar Duitsland geweest. Niemand krijgt er een vergoeding voor, maar het geeft veel voldoening er met z’n allen iets moois van te maken.”
Vissersdorp
“Zoutkamp is veranderd, maar het blijft een vissersdorp. Er zijn nog steeds 36 schepen die onder de vlag van Zoutkamp varen, met ZK en een nummer op het schip, net als toen. En er zijn nog steeds vissers die hun garnalen bij de garnalenafslag in Zoutkamp aanleveren.”
Of hij nog kansen ziet voor het gebied? “Ja, een fietspad langs het Reitdiep van Zoutkamp naar Garnwerd. Zodat je van Zoutkamp langs het Reitdiep naar de Stad kunt fietsen, dat zou een mooie aanwinst zijn.”
De tentoonstelling ’50 jaar Lauwerszee – het verdriet van Zoutkamp’ is te zien tot 1 november. Kijk voor meer informatie op www.visserijmuseum.com.
V.l.n.r.: Jan Gerdez, Jan Bakker, Jelle Settelaar en Berend Zwart van het Visserijmuseum in Zoutkamp.
