De kemphaan is een middelgrote steltloper met een vrij lange nek, kleine kop en vrij korte iets omlaag gebogen snavel. Mannetjes hebben formaat tureluur, vrouwtjes zijn aanzienlijk kleiner. De poten zijn vrij lang, oranjerood tot groengelig. De dominante mannen zijn in het voorjaar onmiskenbaar met hun zwarte, witte of oranje kraag en lange oorpluimen. De vrouwtjes zijn veel minder opvallend gekleurd. In vlucht zijn de beide ovale witte vlekken aan beide kanten van de stuit een goed kenmerk. Kemphanen zijn nogal zwijgzaam. Ze houden van drassige graslanden en slikkige oeverranden. Hier zoeken ze voornamelijk naar insecten, slakjes en wormen.
Voornamelijk doortrekker
De kemphaan is in Nederland en ook in Nationaal Park Lauwersmeer een uiterst zeldzame broedvogel (hooguit enkele paartjes). De meeste kemphanen zijn doortrekkers, maar ze zijn wel een groot deel van het jaar te zien. Onze doortrekkers broeden voornamelijk in Scandinavië. De mannen overwinteren grotendeels in Zuidwest Europa. De vrouwen vooral in Senegal en Mali.
In mei is de kemphaan een algemene doortrekker in het Lauwersmeergebied. Vaak in groepen van tientallen tot honderden exemplaren. In deze tijd zijn ook de prachtige dominante mannen met hun kleurrijke kragen te bewonderen. En met een beetje geluk zie je dan ook de schijngevechten tussen deze mannen of het baltsgedrag om indruk te maken op de vrouwen. Een onvergetelijk gezicht!
Geluidsfragment: Jarek Matusiak/Xeno-canto
Waar te zien?
In Nationaal Park Lauwersmeer vind je kemphanen vooral in graslanden met slikkige oevers. Het Jaap Deensgat, de Bantpolder, Achter de Zwarten en de Ezumakeeg zijn prima locaties om op zoek te gaan naar kemphanen. Een echte aanrader is de vogelkijkhut in de Ezumakeeg Zuid. Hier worden in mei/juni geregeld kemphanen vlak voor de hut gespot. En met een beetje geluk ook prachtig getekende mannen, die zich enorm uitsloven om indruk te maken op de vrouwen. Ga eens op zoek naar deze bijzondere vogel en laat je imponeren!
