Nachtvlinders

Het Lauwersmeer is een eldorado voor veel insecten, waaronder nachtvlinders. Vanaf 2004 wordt in dit gebied de groep van de nachtvlinders onderzocht, waarbij gekeken wordt naar welke soorten er voorkomen. Tot dusver zijn er al meer dan 1.100 verschillende soorten gezien.

Opstelling om nachtvlinders aan te trekken

De meeste nachtvlinders zijn pas actief als de mensen gaan slapen. Om ze te zien moet je dus ´s nachts op pad. Tijdens het onderzoek in het Lauwersmeer is veelal gebruik gemaakt van de eigenschap van veel nachtvlindersoorten dat ze worden aangetrokken door licht. Met behulp van een felle lamp, opgesteld voor een strak gespannen wit laken, werden de vele soorten waargenomen. Daarnaast werd er gezocht naar rupsen.

 

Verschillen tussen dag- en nachtvlinders

Er zijn een paar goed waarneembare verschillen tussen (de meeste) dag- en nachtvlinders.

Dagvlinders

  • Zitten (in rust) vaak met de vleugels dichtgeklapt boven het lichaam.
  • Vaak zijn de achtervleugels zichtbaar;
  • Aan het eind van de antennen (voelsprieten) zit een ´knopje´.
Gehakkelde aurelia
Oranje luzernevlinder

 

 

 

 

 

 

 

Nachtvlinders

  • Zitten (in rust) met de vleugels over het lichaam. Het achterlijf en de achtervleugels zijn dan meestal niet zichtbaar;
  • De antennen zijn vaak draadvormig of geveerd, zonder een knopje aan het eind.
Meriansborstel
Lindeknotsvlinder

 

 

 

 

 

 

 

Dagvlinders hebben vaak opvallende kleuren en de meeste mensen denken dat nachtvlinders alleen maar  saai gekleurd zijn; motten. Dit is niet het geval. Ook in de nachtvlinders kun je alle kleuren van de regenboog aantreffen. Is het niet de kleur die ze zo prachtig maakt, dan is het wel de aanwezigheid van bepaalde patronen, ofwel de ´tekening´ op de vleugels.

 

Van groot tot klein

Groot avondrood

Iets meer dan een derde van de meer dan 1.100 soorten die inmiddels gezien zijn, behoort tot de zogenaamde macro-nachtvlinders. Over het algemeen zijn dit forse vlinders, zoals het prachtige groot avondrood en de bijzondere wapendrager. Bijzonder qua uiterlijk dan, want in hun voorkomen zijn ze dat niet. Ze komen eigenlijk overal voor, ook in tuinen en parken in dorp en stad.

Pijlstaarten, waaronder groot avondrood, behoren tot de grootste nachtvlinders die we in Nederland kennen. Net als de ligusterpijlstaat, met een spanwijdte van 10 tot 12 centimeter: een echte reus onder de nachtvlinders en algemeen voorkomend in het Lauwersmeer.

 

Bruine molmboorder

Een groot deel van de nachtvlinders behoort tot de micro-nachtvlinders. Over het algemeen kleine tot zeer kleine vlindertjes, die door de meeste mensen niet eens als vlinder herkend worden. Toch zijn ook deze kleintjes, soms met een spanwijdte van slecht een halve centimeter, vaak fraai gekleurd en getekend.

 

Een vruchtbare bodem en donkerte voor nachtvlinders

Het Lauwersmeer is zeer rijk aan nachtvlinders, dat is uit onderzoek wel gebleken. De meeste nachtvlinders zijn specifiek gebonden aan één of enkele plantensoorten en het Lauwersmeer kent een rijke en gevarieerde flora. Ook de grote oppervlakte van het gebied en de heersende duisternis dragen bij aan deze schitterende rijkdom.

Gevarieerde vegetatie in het Lauwersmeergebied

 

Tekst en foto’s door G. Tuinstra, foto van bruine molmboorder door A. van der Veen