Vanaf het moment dat de Lauwerszee werd afgesloten en het Lauwersmeer ontstond, begon in het gebied het proces van successie: de natuurlijke opeenvolging van vegetatie. Dit proces is nog steeds gaande en zal, als er niet op wordt ingegrepen, uiteindelijk uitmonden in een aaneengesloten loofbos. Voor veel vogels waardevolle rietlanden, ruigtes en vlaktes zouden dan verdwijnen. Een deel van het beheer is er dan ook op gericht om dat tegen te gaan.
Verschillende landschappen behouden
Staatsbosbeheer zet hiervoor Schotse hooglanders en Konikpaarden in. In de zomermaanden wordt dit aangevuld met koeien en paarden van boeren en particulieren. Op deze manier blijft het gebied bestaan uit verschillende landschappen en blijft het aantrekkelijk voor verschillende groepen van vogels. Het Lauwersmeergebied is in 2009 immers aangewezen als Natura 2000 gebied in het kader van de Europese Vogelrichtlijn en heeft daarom een verplichting voor het in stand houden van diverse vogelsoorten.
Voortdurend evalueren en bijstellen
Er zijn maar weinig natuurgebieden vergelijkbaar met het Lauwersmeergebied en er is daardoor ook weinig ervaring met de effecten van begrazing met runderen en paarden. De uitwerking van begrazing op vegetatie én broedvogels wordt daarom voortdurend gevolgd en geëvalueerd. Deze manier van beheer heeft namelijk veel voordelen, maar zeker ook nadelen en deze moeten wel in balans blijven.
Hoewel het inzetten van grote grazers effectief is in het afremmen van de verbossing en het open houden van de lage vlaktes, gaat het ook ten koste van oevervegetaties. Daarom wordt de omvang van de kuddes geleidelijk afgebouwd en zijn delen van de oevers met rasters onbereikbaar gemaakt voor runderen en paarden. Ook de effecten van deze maatregelen worden gevolgd en geëvalueerd. Doel is om uiteindelijk tot het meest geschikte beheer te komen om het gebied gevarieerd te houden en plaats te blijven bieden aan verschillende groepen van vogels die voor hun voortbestaan afhankelijk zijn van dit soort natuurgebieden.
